Głośniki monitory odsłuchowe♔
Głośniki gitarowe są specyficzne. Mają swoje ulubione średnice 10-12" i określone charakterystyczne brzmienie, które jest różne w zależności od typu muzyki jaką chcemy grać.
Aby nagłośnić cały zespół wyposażony we własne wzmacniacze i kolumny przeznaczone pod dany instrument: głośnik od wokalisty, głośnik basisty, kombo gitarowe od kolesia co napiernicza solówki. Trzeba mieć osobny wzmacniacz, który będzie to wszystko zbierał i nadawał do głośników odsłuchowych, słuchawek, monitorów, i przed scenę dla słuchaczy.
To jakie głośniki będą w lokalu zależy od wielu zmiennych: wielkość pomieszczenia, liczba ludzi, kształt pomieszczenia, proporcje pomieszczenia. Jeśli to jest plener to tanio tego nie nagłośnimy... Dźwięk na zewnątrz pomieszczeń znika w sinej dali i wraca po kilku sekundach odbity od drzew albo pagórków.
W pomieszczeniach małych dobrze się spisują standardowej budowy kolumny wyposażone w głośnik basowy i wysokotonowy głośnik tubowy. Im większe pomieszczenie tym trzeba albo większe głośniki postawić przed sceną lub więcej tych samych głośników. Istnieją sytuacje, że będzie nam brakowało basu - wówczas najlepiej do naszych zestawów dołożyć głośniki basowe tzw. subwoofery. Z praktyki wiadomo, że lepiej jest mieć małe nadstawki wysokotonowe i dodatkowy subwoofer niż kolumnę trzydrożną. Taki subwoofer zasila się z dodatkowego wzmacniacza przez zwrotnice aktywną.
Wróćmy do głównego tematu: monitory studyjne.
Dla głośników gitarowych nie stosuję się zwrotnic wewnątrz kolumn i piecyków. Dla głośników dla gitar basowych używa się czasami dodatkowych głośników wysokotonowych za minizwrotnicą, która rozdziela niskie tony przed spaleniem głośnika wysokotonowego, a dodatkowo scisza głośnik wysokotonowy przed zbytnim wybijaniem się przed orkiestrę.
Tak łatwo nie będzie na pewno w przypadku głośnika monitorowego, głośnika odsłuchowego i scenicznego... Taki głośnik musi być w idealnym przepadku idealnie neutralny. Przenosić dokładnie to co na niego się daje uwzględniając akustykę sali, poprawiając brzmienie piecyków każdego z muzyka, za pomocą bramek, efektów, kompresorów, efektorów, filtrów, mikserów i całej gamy sprzętu. Musi w dodatku przenosić w idealnym przypadku cale pasmo przenoszenia słyszalne przez człowieka. W rzeczywistości starczy nam 50Hz-20000Hz - to zawsze można podbić w okolicach basu, za pomocą equalizerów. Lub dobudować wielką kolumnę basową z dodatkowym wzmacniaczem... I znowu odbiegamy.
W przypadku kolumny tego typu potrzebne są co najmniej dwa głośniki (niskośredniotonowy i wysokotonowy zwany często DRIVEREM) lub jeden głośnik coaxialny (koncentryczny), zbudowany z głośnika basowego i glośnika wysokotonowego po srodku.
Może być tak, że na jeden głośnik wysokotonowy przypadać więcej basów. Zazwyczaj dwa.
Do tego potrzebna jest elektryczna zwrotnica, rozdzielająca sygnały na głośnik duży i głośnik maly w kolumnie.
Głośnik niskotonowy umieszcza się w kolumnie o odpowiednim litrażu i ewentualnym otworze rezonansowym poprawiającym bas - zwany BASS reflexem.
Zrozummy bełkot z forów dyskusyjnych o akustyce np. Elektroda.pl audiocośtam.pl
Aby głośnik nadawał się do kolumny zamkniętej czy z systemem bass reflex (dalej oznaczmy BR) bierze się pod uwagę parametry akustyczne podawane przez producenta, odpowiednio zbadane i pewne. Jeśli producent kłamał kolumna będzie grała źle. Złe parametry też spowodują kiepski efekt.
Bardzo ważne. Parametry mają dość dużą tolerancję, nawet kilka procent, gdyż nie wpływa to znacząco na brzmienie finalne. Wiadomo kiepski producent będzie miał kiepski rozrzut nawet 50% i w końcu głośniki pójdą na podpałkę do C.O.
EBP - parametr związany z doborem do glośnika systemu BASS REFLEX.
EBP liczy się z Fs i Qes
EBP=Fs/Qes - Fs- częstotliwość rezonacyjna głośnika - to wartość jak nisko głośnik brzmi uderzany na przykład palcem... Qes - dobroć elektryczna głośnika.
Dajmy na to Fs=50 Qes=0,5 - EBP=100
Jeśli EBP <50 stosujemy obudowę zamkniętą bez bass reflexów - gdyż głośnik nie zgra się nigdy z tunelem bass refleksowym wydrążonym w kolumnie.
Jesli EBP >50 stosujemy obudowę otwartą tak dobraną, aby opóźnienia dźwięku związane z akustyką obudowy nie były zbyt duże.
Wielkość otworu rezonansowego w kolumnie czyli BR się wylicza tak, aby rezonans takiego pudla rezonansowego powstałego z "dziurawej kolumny z rurami" była bliska rezonansowi głośnika i współgrała z nim Fs~Fb - gdzie Fs-rezonans głośnika Fb-rezonans tunelu BR.
Im głębszy BR - tym niższa częstotliwość rezonansowa, im szerszy, tym wyższa częstotliwość. Im większa kolumna tym niższa częstotliwość. Minimalna wielkość tunelu to około 1/3 średnicy głośnika. Wielkosć kolumny nie może przekraczać parametru Vas - objętość ekwiwalentna.
To jak to liczyć to temat rzeka. Są całe portale co pokazują jak to liczyć i jak używać programów. Tego w prostych kolumnach nie da się tego zepsuć.
Idźmy dalej głośnik wysokotonowy
To głośnik tubowy o średnicy kopułki nawet 2" - jest do dużo mocniejszy sprzęt niż to co mamy w domu jako "cykacze". To głośnik co potrafi przeżyć nawet 40Watów. Przenosi często częstotliwości około 2000 Hz, które zabiłyby głośniki wysokotonowe z domu.
Połączenie dwóch sekcji nisko- i wysokotonowej w kolumnę głośnikową
Głośnik basowy umieszcza się za zwrotnicą basowa zbudowana z kondensatora i cewki (filtr 2-rzędu), glośnik wysokotonowy umieszcza się za podobnym filtrem tyle, że kondensator z cewką zamienione są miejscami względem głośnika. A dodatkowo wkłada się tam tłumik a elementy dokładnie wylicza i porównuje z rzeczywistością - to rzeczywiście jak dany filtr czyli zwrotnica działa w rzeczywistości pod danym typem głośnika.
LICZENIE OBUDOWY
Weźmy takie prametry:
Qes=0,3 Fs=50Hz Vas=130litrów średnica 15"
Głośnik niskotonowy ma 98dB wysokotonowy 108dB.
Jak to zrobić?
Głosnik ma 15" więc wysokość i szerokość przodu kolumny musi być większa od tego wymiaru. Głębokość też, gdyż, kolumna, może się obalić.
15" x 2,54mm/" = 38,1cm - to minimum.
Wielkość kolumny damy 85 litrów - mniej więcej takie kolumny się daje.
Dajmy wymiary przodu jako 50cm x 40cm - do daje razem pole: 2000cm^2
Głębokość wyliczamy z dzielenia objętości przez pole 85 dm^3 / 2000cm^2 = 42,5cm (trzeba przypomnieć sobie jak się przeliczało jednostki).
Są to wymiary wewnęrzne zwane wymiarami netto.
Kolumna wysokość 50cm szerokość 40cm głębokość 42,5cm.
Tak to mniej więcej wygląda...
Zwróćmy uwagę, że w powyższej kolumnie nie ma rury BR tylko zwykły tunel wydrążony konstrukcyjnie w drewnie - daje to lepszy dobór samego otworu do kolumny. Łatwiej osiągnąć minimalny przekrój otworu aby powietrze w otworze nie świszczało.
Wymiar D im dłuższy - tym kolumna będzie miała niżej rezonans. Wysokość takiego otworu musi mieć kilka centymetrów. Jakieś 4cm przy naszym głośniku.
Liczenie tunelu w kolumnie estradowej
Chcemy zrobić rezonans w okolicach 50Hz. Dajmy na to 48Hz - kolumna będzie miała podbity te rejestr nawet o kilka decybeli...
Trzeba najlepiej wziąć program co nam to wyliczy pod dowolny głośnik. To czysta matematyka.
Z obliczeń dla otworu 40cm x 4cm - da nam to głębokośc około 8 cm. Wylicza się to z glupiego wzoru...
Gdzie:
Dv = średnica wewnętrzna otworu (portu) (cm) Fb = częstotliwość rezonansowa wybrana przez nas (Hz) Vb = wielkosć obudowy wybrana przez nas (litry) Lv = Długość otworu obliczona (cm) Np = ilość otworów S = pole przekroju otworu (cm^2)
Lv=30 000 * 160cm^2 * 1 / 48^2 Hz^2 * 85 l - 0,9 * pierwiastek z (160) ...
lepiej użyć tego: https://www.linearteam.dk/default.aspx?pageid=ventcalculator
