𖢧𖦪𖠢𖢑𖥕ꛚ𖥕.𖡮ꛚ

Lampy to wcale nie relikt minionej epoki. S± oczywi¶cie nieodł±cznie zwi±zane z poczatkiem rozwoju elektroniki analogowej i cyfrowej, ze stylem retro, budow± starych odbiorników lampowych, kóre odbierały sygnał nadawany przez wielkie lampy nadawcze w sposób radiowy.

Wydawac sie może nienaturalne, jednak w próżni może płyn±ć pr±d,nad to w prózni moga zachodzić zjawiska odpowiedzialne za sterowanie wielko¶ci± pradu czy napięcia.niektórzy elektronicy porównywaj± ich charakterystyki do charakterystyk tranzystorow unipolarnych. jednak jest to tylko podobieństwo naskórkowe.

DĽwięk lamp est charakterystycznym brzmieniem, wydawać się może, ze wzmacniacze tranzystorowe wyparły lampówki, tylko z tego faktu iż maja o niebo lepsze charakterystyki. Jednak użycie tranzystorów zabiło po częsci dusze sprzętu graj±cego. S± jednak rejony elektroniki gdzie użycie tranzystorow jest albo niemożliwe na skutek warunków pracy, albo po prostu niezasłużone. Chodzi oczywiscie o sprzet nadawczy oraz o strefe nagłosnienia instrumentów muzycznych, a wszystko za sprawa ciepłego brzmienia, które poniek±d jest cech± wzmacniaczy lampowych z wyższych pułek cenowych, dla ludzi zasobnych w portfele, maj±cych specyficzne wymagania brzmieniowe dla sprzetu i tych, których dusza przepełniona jest snobizmem.

Pentoda składa się ze szklanej banki z odpompowanym powietrzem w której zalane jest 5 elektrod: sa to anoda, katoda - miedzy tymi dwiema emitowany jest prad elektryczny, na drodze tego pradu stoj± 3 elektrody zwane siatkami, które steruj± tymże pr±dem. Pr±d elektronowy wychodzi z katody i emitowany jest do anody. Anoda psiada zatem dodatnie napiecie względem katody. Nazewnictwo anoda i katoda jest tak samo dobrane jak w chemii elektrolitycznej z tymże tutaj jonami sa elektrony o ładunku ujemnym. Zjawisko wyrzutu z katody elektronów jest potegowane, gdy sama katoda jest ogrzewana, tudzież w blisko¶ci tejże katody znajduje się drut oporowy umieszczony wewn±trz szklanej bańki. oddziałuje on termicznie na katode.

Oddziaływania miedzy elektrodami

Siatka 3 nazywana jest siatka hamuj±ca, jej potencjał jest zerowy względem katody, znaczy miedzy katoda i siatka S3 wystepuje zwarcie, jest ono albo wykonywane technologicznie wewnatrz lampy lub takie połaczenie trzeba dorobic. Jest to przypadek szczególny istnieja układy o innym potencjale katody i siatki hamujacej. Tej elektrody hamuj±cej brak w tetrodach (lampach czteroelektrodowych) dlatego nie moga one być stosowane w audio s powodu wystepowania zjawiska dynatronowego. Odrębna grupe stanowi± tetrody strumieniowe, w których ten efekt jest nieobecny.

Siatka S2 jest siatka ekranuj±c± - zmniejsza pojemnosć między anoda i siatk± steruj±c± S1, zwieksza to współczynnik wzmocnienia (amplifikacji) , zwiększamy tez rezystancje wewnętrzn± lampy.

Siatka S1 jest siatka steruj±c±, bezpo¶rednio stanowi wej¶cie wzmacniacza.

_{Oto symbol uproszczony pentody:}

Polaryzacja lampy pięcioelektrodowej.

Siatka S2 jest na wysokim napięciu względem masy U_s2. Jeżeli U_s2 < U_zas - gdzie indeks zas odnosi się do napięcia zasilaj±cego - to wtedy w układ włacza się rezystor R_s2. Siatka jest zwarta dla sygnałow zmiennych przez I_s2. Rezystancje oblicza się z zaleznosci opisanej na schemacie powyzej. Do siatki s1 doprowadzamy napięcie ujemne względem masy

Wzmacniacz pentodowy

Wzmacniacz wymaga polaryzacji, która jest uzależniona od parametrów wewnętrznych lampy, skatalogowanych w nocie kazdego elementu, głównie bedzie nam chodzic o tzw. rezystancje wewnetrzn± oznaczon± przez greck± litere "ro" na powyższym rysunku przedstawiłem popularn± polaryzacje wzmacniacza na pentodzie.

Zacznijmy od rezystora i kondensatora między katoda a masa. Rezystancja ta jest rzędów 150R ze wzoru R_k = U_s0/I_a. Kondensator przyjmuje się taki, aby jego reaktancja przy dolnym pasmie około 100Hz wynosiła około 15R stanowi±ce 10% rezystancji R_k. Co w praktyce daje nam warto¶c około od 20 do 100uF.

Niestety impedancja wyj¶ciowa takiego wzmacniacza jest za duża, aby prad mogł napedzic dĽwiękiem głosnik o małej impedancji, dlatego też stosuje sie proste rozwiazanie transformator, który zmienia poprzez indukcje warto¶ć napiec i pradów w rezultacie impedancji. Warto¶ć przekładni transformatora czyli stosunku uzwojeń pierwotnych do wtornych jest pierwiastkiem z rezystancji wewnetrznej podzielonej przez 5 do 10 przez rezystancje czy tez impedancje obci±żaj±cego gło¶nika. (wzór drugi od lewej u góry) Warto¶ć rezystancji wej¶ciowej podzielic przez 5 oznacza rezystancjre odbiornika R_a ze schematu poprzedniego. Wartość R_a jest wartościa przetransformowana w sytuacji gdy zamiast głośnika byłby zwykły rezystor dopasowany prawidłowo.

Wzór na kondensator C_w - jest ukazany na schemacie wzmacniacza. Poprawia on charaktrystyke wzmacniacza, także wzmacniacza w oparciu o tetrode strumieniow±. Kondensator zmniejsza wzmocnienie przy wyższych czestotliwo¶ciach.W pewnych przypadkach można w układ wmontować dodatkowy opór R_w, który może sie równać R_a, który wyliczamy ze wzorów.

ten układ wymaga dodatkowego przedwzmacniacza triodowego na wej¶ciu, aby spróbowac wykonac taki wzmacniacz najlepiej zaopatrzyć sie w lampy typu PCL 86, ECL 82 , ECL 86 - które już w ¶rodku zawieraj± po dwie lampy triode i pentode działaj±ce razem jako wzmacniacz mocy.

Rs2 - przyjmuje się od 200kOhm do 400kOhm.

Wzmocnienie k_u=(K_a*Ra)/(R_a+R_wew)