𝓣𝓻𝓮𝓶𝓸𝓵𝓸.𝓹𝓵

Artykuł jest uzupełnieniem poprzedniego, został napisany jako uzupełnienie artykułu o pentodach a ogólniej o lampach, celowo został napisany w odmiennej niż chronologiczna i historyczna kolejność rzeczy. Na poczatku były diody, triody, następnie pentody i innego typu lampy (jak sama nazwa z języków antycznych wskazuje na ilośc elektrod w bańce). Celowo pomieszałem, aby wyoblic pewna subtelną roznice między tetrodami i pentodami.

Tetrody jak sama nazwa wskazuje maja 4 elektrody, jednak charakterystyki tej lampy ze względu na zjawisko dynatronowe i ujemnej rezystancji) - dlatego konstryktorzy dokładają specjalne płytki odchylające, upodobniające te lampy do pentod. Jednak nie mozna tak na chop siup wymieniac pentod i tetrod miejscami, gdyż wiąże się to z róznymi parametrami tych lamp, jednak jest ogromna rzesza audiofilów, którzy w ten sposób umilają sobie melomańskie życie.

Tetroda strumieniowa składa się ze szklanej banki z odpompowanym powietrzem w której zalane jest 5 elektrod: sa to anoda, katoda - miedzy tymi dwiema emitowany jest prad elektryczny, na drodze tego pradu stoją 2 elektrody zwane siatkami, które sterują tymże prądem oraz specjalne płytki odrózniające ją od zwykłych tetrod, w których wystepuje zjawisko dynatronowe. Prąd elektronowy wychodzi z katody i emitowany jest do anody. Anoda posiada zatem dodatnie napiecie względem katody. Nazewnictwo anoda i katoda jest tak samo dobrane jak w chemii elektrolitycznej z tymże tutaj jonami sa elektrony o ładunku ujemnym. Zjawisko wyrzutu z katody elektronów jest potegowane, gdy sama katoda jest ogrzewana, tudzież w bliskości tejże katody znajduje się drut oporowy umieszczony wewnątrz szklanej bańki. oddziałuje on termicznie na katode.

Oddziaływania miedzy elektrodami

Płytki w takiej tetrodzie spełniają role hamująca , podobnie jak siatka S3 zwana siatka zerową w pentodzie, jej potencjał jest zerowy względem katody, znaczy miedzy płytkami i katodą wystepuje zwarcie, jest ono albo wykonywane technologicznie wewnatrz lampy lub takie połaczenie trzeba dorobic. Jest to przypadek szczególny istnieja układy o innym potencjale katody i płytek ale sa stosowane raczej w wysokich czestotliwościach i innych zastosowaniach niż audio. Siatka S2 jest siatka ekranującą - zmniejsza pojemnosć między anoda i siatką sterującą S1, zwieksza to współczynnik wzmocnienia (amplifikacji) , zwiększamy tez rezystancje wewnętrzną lampy.

Siatka S1 jest siatka sterującą, bezpośrednio stanowi wejście wzmacniacza.

_{Oto symbol uproszczony tetrody:}

Polaryzacja lampy czteroelektrodowej.

Siatka S2 jest na wysokim napięciu względem masy U_s2. Jeżeli U_s2 < U_zas - gdzie indeks zas odnosi się do napięcia zasilającego - to wtedy w układ włacza się rezystor R_s2. Siatka jest zwarta dla sygnałow zmiennych przez I_s2. Rezystancje oblicza się z zaleznosci opisanej na schemacie powyzej. Do siatki s1 doprowadzamy napięcie ujemne względem masy

Wzmacniacz tetrodowy z tetrodą strumieniową

Wzmacniacz wymaga polaryzacji, która jest uzależniona od parametrów wewnętrznych lampy, skatalogowanych w nocie kazdego elementu, głównie bedzie nam chodzic o tzw. rezystancje wewnetrzną oznaczoną przez grecką litere "ro" na powyższym rysunku przedstawiłem popularną polaryzacje wzmacniacza na tetrodzie.

Zacznijmy od rezystora i kondensatora między katoda a masa. Rezystancja ta jest rzędów 150R ze wzoru R_k = U_s0/I_a. Kondensator przyjmuje się taki, aby jego reaktancja przy dolnym pasmie około 100Hz wynosiła około 15R stanowiące 10% rezystancji R_k. Co w praktyce daje nam wartośc około od 20 do 100uF.

Niestety impedancja wyjściowa takiego wzmacniacza jest za duża, aby prad mogł napedzic dĽwiękiem głosnik o małej impedancji, dlatego też stosuje sie proste rozwiazanie transformator, który zmienia poprzez indukcje wartość napiec i pradów w rezultacie impedancji. Wartość przekładni transformatora czyli stosunku uzwojeń pierwotnych do wtornych jest pierwiastkiem z rezystancji wewnetrznej podzielonej przez 5 do 10 przez rezystancje czy tez impedancje obciążającego głośnika. (wzór drugi od lewej u góry) Wartość rezystancji wejściowej podzielic przez 5 oznacza rezystancjre odbiornika R_a ze schematu poprzedniego. Wartość R_a jest wartościa przetransformowana w sytuacji gdy zamiast głośnika byłby zwykły rezystor dopasowany prawidłowo.

Tetrody szczeólnie radzieckie w przeciwieństwie do pentod lubieją miec małe rezystancje wewnętrzne, dlatego stosuje sie dla nich mniejsze przekładni w transformatorach.

Wzór na kondensator C_w - jest ukazany na schemacie wzmacniacza. Poprawia on charaktrystyke wzmacniacza, także wzmacniacza w oparciu o tetrode strumieniową. Kondensator zmniejsza wzmocnienie przy wyższych czestotliwościach.W pewnych przypadkach można w układ wmontować dodatkowy opór R_w, który może sie równać R_a, który wyliczamy ze wzorów.