Wzmacniacz pentodowy - jak wyliczyć w konfiguracji SE♔
Lampy to wcale nie relikt minionej epoki. Są oczywiście nieodłącznie związane z poczatkiem rozwoju elektroniki analogowej i cyfrowej, ze stylem retro, budową starych odbiorników lampowych, kóre odbierały sygnał nadawany przez wielkie lampy nadawcze w sposób radiowy.
Wydawac sie może nienaturalne, jednak w próżni może płynąć prąd,nad to w prózni moga zachodzić zjawiska odpowiedzialne za sterowanie wielkością pradu czy napięcia.niektórzy elektronicy porównywają ich charakterystyki do charakterystyk tranzystorow unipolarnych. jednak jest to tylko podobieństwo naskórkowe. ą
Dźwięk lamp est charakterystycznym brzmieniem, wydawać się może, ze wzmacniacze tranzystorowe wyparły lampówki, tylko z tego faktu, iż maja o niebo lepsze charakterystyki. Jednak użycie tranzystorów zabiło po częsci duszę sprzętu grającego. Są jednak rejony elektroniki gdzie użycie tranzystorow jest albo niemożliwe na skutek warunków pracy, albo po prostu niezasłużone. Chodzi oczywiscie o sprzet nadawczy oraz o strefe nagłosnienia instrumentów muzycznych, a wszystko za sprawa ciepłego brzmienia, szybkiej pracy, które poniekąd jest cechą wzmacniaczy lampowych z wyższych pułek cenowych, dla ludzi zasobnych w portfele, mających specyficzne wymagania brzmieniowe dla sprzetu i tych, których dusza przepełniona jest snobizmem.
Pentoda składa się ze szklanej banki z odpompowanym powietrzem, w której zalane jest 5 elektrod: sa to anoda, katoda - miedzy tymi dwiema emitowany jest prad elektryczny, na drodze tego pradu stoją 3 elektrody zwane siatkami, które sterują tymże prądem. Prąd elektronowy wychodzi z katody i emitowany jest do anody. Anoda psiada zatem dodatnie napiecie względem katody. Nazewnictwo anoda i katoda jest tak samo dobrane jak w chemii elektrolitycznej z tymże tutaj jonami sa elektrony o ładunku ujemnym. Zjawisko wyrzutu z katody elektronów jest potegowane, gdy sama katoda jest ogrzewana, tudzież w bliskości tejże katody znajduje się drut oporowy umieszczony wewnątrz szklanej bańki. oddziałuje on termicznie na katode.
Oddziaływania miedzy elektrodami
Siatka 3 nazywana jest siatka hamująca, jej potencjał jest zerowy względem katody, znaczy miedzy katoda i siatka S3 wystepuje zwarcie, jest ono albo wykonywane technologicznie wewnatrz lampy lub takie połaczenie trzeba dorobic. Jest to przypadek szczególny istnieja układy o innym potencjale katody i siatki hamujacej. Tej elektrody hamującej brak w tetrodach (lampach czteroelektrodowych) dlatego nie moga one być stosowane w audio s powodu wystepowania zjawiska dynatronowego. Odrębna grupe stanowią tetrody strumieniowe, w których ten efekt jest nieobecny.
Siatka S2 jest siatka ekranującą - zmniejsza pojemnosć między anoda i siatką sterującą S1, zwieksza to współczynnik wzmocnienia (amplifikacji) , zwiększamy tez rezystancje wewnętrzną lampy.
Siatka S1 jest siatka sterującą, bezpośrednio stanowi wejście wzmacniacza.
Oto symbol uproszczony pentody:
Polaryzacja lampy pięcioelektrodowej.
Siatka S2 jest na wysokim napięciu względem masy Us2. Jeżeli Us2 < Uzas - gdzie indeks zas odnosi się do napięcia zasilającego - to wtedy w układ włacza się rezystor Rs2. Siatka jest zwarta dla sygnałow zmiennych przez Is2. Rezystancje oblicza się z zaleznosci opisanej na schemacie powyzej. Do siatki s1 doprowadzamy napięcie ujemne względem masy
Wzmacniacz pentodowy
Wzmacniacz wymaga polaryzacji, która jest uzależniona od parametrów wewnętrznych lampy, skatalogowanych w nocie kazdego elementu, głównie bedzie nam chodzic o tzw. rezystancje wewnetrzną oznaczoną przez grecką litere "ro" na powyższym rysunku przedstawiłem popularną polaryzacje wzmacniacza na pentodzie.
Zacznijmy od rezystora i kondensatora między katoda a masa. Rezystancja ta jest rzędów 150Ω ze wzoru Rk = Us0/Ia. Kondensator przyjmuje się taki, aby jego reaktancja przy dolnym pasmie około 100Hz wynosiła około 15R stanowiące 10% rezystancji Rk. Co w praktyce daje nam wartośc około od 20 do 100µF.
Niestety impedancja wyjściowa takiego wzmacniacza jest za duża, aby prad mogł napedzic dźwiękiem głosnik o małej impedancji, dlatego też stosuje sie proste rozwiazanie transformator, który zmienia poprzez indukcje wartość napiec i pradów w rezultacie impedancji. Wartość przekładni transformatora czyli stosunku uzwojeń pierwotnych do wtornych jest pierwiastkiem z rezystancji wewnetrznej podzielonej przez 5 do 10 przez rezystancje czy tez impedancje obciążającego głośnika. (wzór drugi od lewej u góry) Wartość rezystancji wejściowej podzielic przez 5 oznacza rezystancjre odbiornika Ra ze schematu poprzedniego. Wartość Ra jest wartościa przetransformowana w sytuacji gdy zamiast głośnika byłby zwykły rezystor dopasowany prawidłowo.
Wzór na kondensator Cw - jest ukazany na schemacie wzmacniacza. Poprawia on charaktrystyke wzmacniacza, także wzmacniacza w oparciu o tetrode strumieniową. Kondensator zmniejsza wzmocnienie przy wyższych czestotliwościach.W pewnych przypadkach można w układ wmontować dodatkowy opór Rw, który może sie równać Ra, który wyliczamy ze wzorów.
ten układ wymaga dodatkowego przedwzmacniacza triodowego na wejściu, aby spróbowac wykonac taki wzmacniacz najlepiej zaopatrzyć sie w lampy typu PCL 86, ECL 82 , ECL 86 - które już w środku zawierają po dwie lampy triode i pentode działające razem jako wzmacniacz mocy.
Rs2 - przyjmuje się od 200kOhm do 400kOhm.
Wzmocnienie ku=(Ka*Ra)/(Ra+Rwew)
